HOA KY GIAI MAT HO SO VIET NAM

Công cu¿c tranh ¿¿u ¿òi quy¿n bình ¿¿ng tôn giáo c¿a Ph¿t Giáo Vi¿t Nam b¿t ¿¿u ¿ Hu¿ v¿i cái ch¿t c¿a tám Ph¿t t¿ ¿êm 8/5/1963 t¿i ¿ài phát thanh, ti¿p theo là cu¿c t¿ thiêu c¿a Hòa Th¿¿ng Thích Qu¿ng ¿¿c ngày 11/6/1963 t¿i Sài Gòn và chi¿n d¿ch "n¿¿c l¿" t¿ng t¿n công chùa chi¿n toàn qu¿c ¿êm 20 r¿ng ngày 21/8/1963. Ba bi¿n c¿ l¿ch s¿ quan tr¿ng c¿a phong trào Ph¿t Giáo tranh ¿¿u này d¿n ¿¿n cu¿c kh¿ng höng chính tr¿ tr¿m tr¿ng kéo dài n¿a n¿m và k¿t thúc b¿ng cu¿c ¿¿o chánh l¿t ¿¿ chính quy¿n c¿a T¿ng th¿ng Ngô ¿ình Di¿m.

Kh¿i ¿¿u t¿ l¿ Ph¿t ¿¿n t¿ ngày 8/5/1963 và ch¿m d¿t vào ¿êm 20 tháng 8 n¿m 1963 là cu¿c tranh ¿¿u c¿a Ph¿t Giáo, ti¿p sau ¿ó là cu¿c n¿i d¿y toàn di¿n c¿a h¿c sinh, sinh viên, và quân dân Mi¿n Nam Vi¿t Nam kéo dài h¿n hai tháng ¿¿¿c k¿t thúc b¿ng cu¿c ¿¿o chánh quân s¿ ngày 1/11/1963.

K¿ t¿ n¿m 1963 ¿¿n nay (2021) là h¿n n¿a th¿ k¿. Các kho l¿u tr¿ tài li¿u m¿t c¿a các b¿ Ngöi Giao, Qu¿c Phòng, và c¿c Tình báo Trung ¿¿ng Hoa K¿ ¿ã gi¿i m¿t cho công chúng và gi¿i nghiên c¿u ¿¿¿c t¿ do ti¿p c¿n, vào xem höc truy c¿p ¿i¿n t¿, ¿¿ m¿i ng¿¿i có th¿ nhìn l¿i m¿t khúc quanh c¿a l¿ch s¿ Vi¿t Nam m¿t cách rõ ràng.

Sách này ¿¿¿c ghi theo hình th¿c biên niên s¿, v¿ các s¿ ki¿n t¿ ngày 8/5/1963 cho t¿i vài ngày sau cu¿c chính bi¿n 1/11/1963, nhìn t¿ phía chính ph¿ Hoa K¿.

Nh¿ th¿, qua các tài li¿u ¿ã gi¿i m¿t, ng¿¿i ¿¿c có th¿ th¿y rõ ràng cu¿c ¿¿o chánh 1-11-1963 nh¿m l¿t ¿¿ ch¿ ¿¿ Ngô ¿ình Di¿m không kh¿i ngu¿n t¿ s¿ xúi gi¿c c¿a b¿t k¿ ngöi nhân nào, k¿ c¿ t¿ Hoa K¿. ¿i¿u này ¿¿¿c th¿y trong ¿i¿n v¿n c¿a ¿¿i s¿ Lodge g¿i v¿ M¿ ngày 30-10-1963 nói r¿ng chuy¿n ¿¿o chánh hoàn toàn n¿m trong tay phía ng¿¿i Vi¿t, còn M¿ không c¿n ng¿n gì ¿¿¿c. C¿ng trong ngày ¿ó, T¿¿ng Tr¿n V¿n ¿ôn h¿a s¿ ti¿t l¿ k¿ höch ¿¿o chánh cho ¿¿i s¿ Lodge bi¿t 4 gi¿ ¿¿ng h¿ tr¿¿c khi ¿¿o chánh kh¿i ¿¿ng. Tuy nhiên, vào ngày 1-11-1963, Tòa ¿¿i s¿ M¿ ch¿ ¿¿¿c báo tr¿¿c 4 phút mà thôi. Lý do ¿¿n gi¿n là phía các t¿¿ng lãnh ¿¿o chính e s¿ b¿ Hoa K¿ bán ¿¿ng k¿ höch cho Nhu-Di¿m.

Hy v¿ng các thông tin ¿ã gi¿i m¿t n¿y, ít nh¿t là t¿ phía M¿, s¿ giúp các s¿ gia và sinh viên ngành s¿ h¿c có thêm tài li¿u tham chi¿u ¿¿ th¿m ¿¿nh m¿t cách chính xác và ¿úng ¿¿n v¿ m¿t giai ¿ön bi hùng c¿a l¿ch s¿ n¿¿c Vi¿t th¿i c¿n ¿¿i.