Hüseyn Cavidin yarad¿c¿l¿¿¿nda insan konsepsiyas¿ (1920-ci il¿ q¿d¿r)

Bu ¿s¿rd¿ XX ¿sr Az¿rbaycan¿n görk¿mli filosof ¿air v¿ dramaturqu H. Cavidin yarad¿c¿l¿¿¿nda ¿nsan m¿n¿viyyat¿ t¿s¿vvüf müst¿visind¿ aräd¿r¿l¿b. Onun ¿s¿rl¿ri dünya romantizm ¿n¿n¿l¿ri s¿viyy¿sind¿ yaz¿lm¿¿ ¿s¿rl¿rdi."M¿nim tanr¿m göz¿llikdir,sevgidir'- fikri duy¿usu s¿malarda doläan, böyük sufil¿r kimi Allah¿n hüsnünü t¿r¿nnüm v¿ v¿sf ed¿n filosof ¿airin konsepsiyas¿d¿r. Onun q¿hr¿manlar¿ yüks¿lm¿k, h¿qiq¿t¿ qovu¿maq arzusundad¿rlar v¿ bu yüks¿li¿ m¿n¿vi t¿mizl¿nm¿ say¿sind¿ olur. H¿qiq¿t¿ yax¿nläd¿qca din f¿rql¿ri azal¿r. ¿nsan¿n m¿n¿n t¿mizl¿nib, ilahi e¿q vasit¿sil¿ haqqa yüks¿lm¿si dinl¿rin bir olmas¿ ideyas¿na g¿tirib ç¿xar¿r. "H¿qiq¿td¿ uyuyan x¿yal" H.Cavid romantizminin düsturudur.¿air arzu etdikl¿rini, x¿yal v¿ dü¿ünc¿l¿ri q¿l¿m¿ almaqla yanä¿, eyni zamanda dövrün, zaman¿n ¿sl h¿qiqi üzünü oxucuya göst¿rir. Onun q¿hr¿manlar¿ ¿sl real q¿hr¿manlard¿r, Ad¿m kimi göyd¿n yer¿ enmi¿l¿r, ancaq olduqlar¿ yer o q¿d¿r ¿dal¿tsizlikl¿rl¿, haqs¿zl¿qlarla, hiyl¿ il¿, riyakarl¿q-la doludur ki, yüks¿lm¿y¿ can at¿rlar. Bu fikirl¿ raz¿lämamaq olmaz ki, bunun ç¿x¿¿ yolu Sevgidir, E¿qdir.